Plamy na skórze kojarzą nam się najczęściej z ekspozycją na słońce. I rzeczywiście, promieniowanie UV może prowadzić do powstawania przebarwień, szczególnie u osób z fototypem skóry I–III. Jednak jest MITEM, że wszystkie plamy są wynikiem działania słońca. Często ich przyczyna leży znacznie głębiej – w gospodarce hormonalnej, stanie zdrowia, chorobach skóry czy reakcji na leki.
Jednak kiedy będziesz wiedziała, czego w pielęgnacji unikać, a co stosować, mogę cię zapewnić, że bardzo poprawisz koloryt swojej skóry.
W tym blogu przyjrzymy się bliżej plamom, które nie są związane ze słońcem. Dowiesz się:
• jakie mogą być przyczyny takich przebarwień,
• kiedy warto zgłosić się do dermatologa,
• jakie są możliwości diagnostyczne,
jaka pielęgnacja zapobiega im najskuteczniej!
⸻
- Dlaczego powstają plamy na skórze?
Kolor naszej skóry jest efektem działania melanocytów – komórek produkujących melaninę. Melanina pełni funkcję ochronną, chroniąc nas przed promieniowaniem UV. Jednak jej produkcja może zostać zakłócona przez wiele czynników niezwiązanych z ekspozycją słoneczną. W efekcie na skórze pojawiają się:
•hiperpigmentacje – ciemniejsze plamy wynikające z nadmiaru melaniny,
•hipopigmentacje – jaśniejsze plamy wynikające z niedoboru lub braku melaniny.
Zaburzenia te mogą mieć charakter:
•przejściowy,
•trwały,
•powierzchowny (naskórkowy),
•głęboki (skórny lub mieszany).
Rozpoznanie ich charakteru i przyczyny to pierwszy krok do skutecznego leczenia.
⸻
- Plamy hormonalne – nie tylko problem kobiet
Melasma (ostuda)
To jedna z najczęstszych postaci przebarwień hormonalnych. Choć często kojarzona jest z ciążą, może pojawić się również w wyniku:
•stosowania antykoncepcji hormonalnej,
•terapii hormonalnej,
•zaburzeń tarczycy,
•stresu i przewlekłego przemęczenia.
Charakterystyczne cechy melasmy:
•brunatne, symetryczne plamy na czole, policzkach, skroniach, nad górną wargą,
•brak objawów towarzyszących (np. swędzenia, pieczenia),
•trudności w usuwaniu, skłonność do nawrotów.
Choć melasma może rozwijać się również bez ekspozycji UV, słońce ją pogarsza.
PRO TIP: Pamiętaj, że UVA przenika także przez szybę samochodu i okna. Dlatego pij codziennie 25 ml
Carmelli dla pełnej ochrony bez potrzeby ciągłej realizacji!
⸻
- Plamy metaboliczne – co mówi skóra o naszym zdrowiu?
Acanthosis nigricans
To przebarwienie często występujące u osób z insulinoopornością, cukrzycą typu 2 lub zespołem policystycznych jajników (PCOS). Objawia się jako:
•ciemne, aksamitne plamy w fałdach skórnych – na szyi, karku, pod pachami, w pachwinach,
•często towarzyszy mu pogrubienie skóry.
Plamy te są sygnałem ostrzegawczym – warto wtedy wykonać badania glukozy, insuliny i skonsultować się z endokrynologiem lub diabetologiem.
⸻
- Przebarwienia pozapalne (PIH) – ślady po trądziku i nie tylko
Przebarwienia pozapalne to ciemniejsze ślady, które pozostają na skórze po:
•trądziku,
•egzemie,
•łuszczycy,
•urazach skóry (np. zadrapaniach, oparzeniach),
•nieudanych zabiegach kosmetycznych.
PIH mogą utrzymywać się wiele miesięcy, a czasem nawet lat. Choć są całkowicie łagodne, bywają uciążliwe estetycznie. Najczęściej występują u osób z ciemniejszą karnacją (fototypy IV–VI), ale nie omijają też jasnoskórych.
W przypadku PIH kluczowe są:
•cierpliwość,
•delikatna pielęgnacja z zastosowaniem retinoidów w formie olejowej (retinoid HPR)
•zastosowanie kwasów PHA (glukonolakton, kwas laktobionowy)
- zastosowanie nieco mocniejszych kwasów, na przykład migdałowego
⸻
- Reakcje polekowe – przebarwienia jako efekt uboczny
Niektóre leki mogą powodować przebarwienia niezależnie od działania słońca. Dotyczy to m.in.:
•antybiotyków (minocyklina),
•leków przeciwmalarycznych (chlorochina),
•leków przeciwpadaczkowych,
•niektórych cytostatyków,
•amiodaronu (lek nasercowy).
Objawy mogą się różnić w zależności od substancji:
•plamy niebieskawe, szare, brunatne,
•rozlane lub ograniczone,
•często symetryczne.
W przypadku podejrzenia polekowego przebarwienia warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Czasem konieczna jest zmiana terapii.
⸻
- Choroby wątroby i nerek – skóra jako barometr zdrowia
Skóra często odzwierciedla stan narządów wewnętrznych. W przypadku chorób wątroby (np. marskość, WZW typu B i C, stłuszczenie) może dojść do:
•przebarwień na dłoniach, twarzy i karku,
•żółtaczki (zażółcenie skóry i białek oczu),
•pojawiania się pajączków naczyniowych.
Z kolei w przewlekłej niewydolności nerek skóra może stać się:
•szarawa lub brunatna,
•sucha, swędząca, cienka.
Jeśli zauważasz tego typu objawy, a towarzyszy im zmęczenie, senność, obrzęki czy utrata apetytu – nie zwlekaj z wizytą u lekarza.
⸻
- Plamy autoimmunologiczne – twardzina, toczeń, bielactwo
Bielactwo nabyte (vitiligo)
To choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do niszczenia melanocytów – komórek produkujących barwnik. Efektem są:
•kredowobiałe plamy o wyraźnych brzegach,
•brak pigmentu, który nie wraca samoistnie,
•często symetryczne rozmieszczenie – np. wokół oczu, ust, na dłoniach, kolanach.
Toczeń rumieniowaty układowy
W postaci skórnej może dawać:
•czerwonawe, brunatne plamy na twarzy („motyl” na policzkach i nosie),
•przebarwienia na uszach, dekolcie, ramionach,
•nadwrażliwość na słońce, ale niekoniecznie jego bezpośrednia przyczyna.
Twardzina
Choroba tkanki łącznej, która może prowadzić do:
•zanikowych, twardych plam na skórze,
•zmiany kolorytu – od różowego przez brunatny po szary,
•deformacji skóry i utraty elastyczności.
⸻
- Zakażenia grzybicze i bakteryjne – plamy z patogenu
Łupież pstry (Pityriasis versicolor)
•wywołany przez drożdżaki Malassezia,
•daje jaśniejsze lub ciemniejsze plamy, najczęściej na plecach i klatce piersiowej,
•plamy nie opalają się, są lekko łuszczące.
PRO TIP: Jesz sporo słodyczy, w twojej diecie jest dużo węglowodanów krótkołańcuchowych? W ten sposób „dokarmiasz” drożdżaki. Zmień dietę, a zahamujesz powstawanie nowych zmian.
⸻
- Plamy kontaktowe – chemia, kosmetyki, zioła
Niektóre składniki kosmetyczne lub substancje roślinne mogą wywoływać tzw. fitofotodermatozy(gdy dochodzi do kontaktu z sokiem roślin + ekspozycja na światło), ale również:
•kontaktowe zapalenie skóry – powodujące przebarwienia pozapalne,
•reakcje alergiczne – z czasowym lub trwałym odbarwieniem.
Warto zwracać uwagę na skład kosmetyków i używać lini kosmetycznych całkowicie bezzapachowych. Również do rąk – to nie przypadek, że tu przebarwień jest tak dużo. Polecam przeciw-przebarwieniowy Nektar, a następnie łagodne peptydy Adifill z 5% kwasem hialuronowym.
Stosuj rękawiczki do zmywania i innych prac domowych: detergenty często są przyczyną plam kontaktowych.
PRO TIP: Nie pryskaj perfumami „za uszkiem”: ja się tak nabawiłam przebarwień kontaktowych na szyi.
⸻
- Niedobory żywieniowe
Brak niektórych witamin i minerałów może objawiać się na skórze:
•niedobór witaminy B12 – ciemniejsze plamy, bladość, suchość skóry,
•niedobór żelaza – bladość skóry, czasem przebarwienia w okolicach ust i oczu,
•niedobór kwasu foliowego – uogólnione zmiany pigmentacyjne.
Jeśli dieta jest uboga w składniki odżywcze, warto wykonać badania, wzbogacić odżywianie i rozważyć suplementację.
⸻
Jak diagnozuje się plamy skórne?
Dermatolog może wykorzystać różne narzędzia:
•dermatoskopię – ocena struktury plamy w powiększeniu,
•lupę z lampą Wooda – ocena pigmentu w świetle UV,
•badania laboratoryjne – morfologia, glukoza, hormony, próby wątrobowe,
•biopsję skóry – w przypadkach trudnych diagnostycznie.
⸻
Jak dbać o skórę z przebarwieniami?
Niezależnie od przyczyny, pielęgnacja skóry z plamami powinna być:
🧴 Delikatna
•Linia kosmetyczna, której używasz, powinna być RYGORYSTYCZNIE BEZZAPPACHOWA. Taka jest właśnie linia Yogattractive, abyś nie musiała zmagać się z przebarwieniami.
•Używaj łagodnych środków myjących. Doceń oleje micelarne – idealnie oczyszczają bez podrażnień. Poznaj naszą kultową Ambrozję do Mycia i Demakijażu.
🧘🏻♀️ Regulująca
•Stosuj produkty z niacynamidem, glukonolaktonem i kwasem laktobionowym. Tę trójcę znajdziesz w Nektarze – Esencji Tonizująco-Wygładzającej
- Na wieczór stosuj Retinoid HPR z Bakuchiolem i Koenzymem Q10
☁️ Ochronna
•Nawet jeśli plamy nie są słoneczne – krem z filtrem jest wskazany przy dużej ekspozycji na promieniowanie UV
Promienie UV mogą pogarszać niemal każdy rodzaj przebarwień, dlatego zaleca się picie Carmelli – pitnej ochrony przed przebarwieniami oraz Maestrii, jako że ceramidy skutecznie hamują powstawanie plam.
🧑⚕️ Wspierana profesjonalnie
•Jeśli zmiany są rozległe, trwałe lub niepokojące – warto rozważyć:
•terapię laserową (np. Q-Switch),
•peelingi medyczne,
•leczenie farmakologiczne.
⸻
Podsumowanie – nie każda plama to efekt słońca
Plamy skórne mogą mieć wiele przyczyn, niekoniecznie związanych z promieniowaniem UV. Nasza skóra często jako pierwsza sygnalizuje zaburzenia hormonalne, metaboliczne, infekcje, niedobory czy reakcje na leki. Mało jest chyba osób, które zupełnie nie mają przebarwień. Dlatego pomyślałam że ten tekst może się przydać zarówno tobie, jak i bliskim ci osobą.
Ważne jest, by nie bagatelizować zmian, które pojawiają się nagle, zmieniają się, łuszczą, bolą lub rosną. Skonsultowanie się z dermatologiem pozwala na postawienie trafnej diagnozy i dobranie odpowiedniego leczenia – a często również poprawę ogólnego stanu zdrowia.
⸻
Chcesz wiedzieć więcej?
Zapisz się na mój newsletter, w którym co tydzień dzielę się nowinkami dermatologicznymi, bezpieczną pielęgnacją i wiedzą, którą możesz wykorzystać w codziennej rutynie.
Jeśli ten wpis Ci się podobał – podziel się nim z kimś, komu może pomóc. 💛
